Nowelizacja Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym pod kątem studenckim

Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej od lutego bieżącego roku aktywnie pracował nad przygotowywaną nowelizacją najważniejszego aktu dla środowiska akademickiego, która została podpisana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę w poniedziałek 8 sierpnia 2016 roku. Przedstawiciele PSRP uczestniczyli zarówno w konsultacjach środowiskowych, spotkaniach z władzami resortu nauki i szkolnictwa wyższego, jak i w posiedzeniach sejmowych i senackich komisji pracujących nad nowelizacją Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym. Nowelizacja wejdzie w życie 1 października 2016 roku, poza kilkoma przepisami, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2017 roku.
Poniżej pragniemy przedstawić najważniejsze zmiany mające bezpośredni wpływ na sytuację studentów.
Najważniejsze zmiany dla studentów:
Drugi lub kolejny kierunek studiów [Art.8 ust.3]
Zmiana przewiduje zdjęcie z senatu uczelni obowiązku polegającego na wskazywaniu liczby miejsc na poszczególnych kierunkach studiów stacjonarnych na dany rok akademicki dla osób, dla których będzie to kolejny kierunek studiów stacjonarnych w uczelni publicznej. Zmiana motywowana jest potrzebą usunięcia z ustawy przepisów związanych z możliwością limitowania w uczelni miejsc dla osób podejmujących studia na kolejnym kierunku.
Adres e-mail w bazie absolwentów do prowadzenia monitoringu ich losów [Art.13b ust.13]
Ustawodawca przewiduje ułatwienie dla uczelni w zakresie prowadzenia monitoringu karier zawodowych absolwentów. Zgodnie z projektowaną regulacją uczelnia będzie mogła dysponować – obok imienia, nazwiska i adresu do korespondencji – także adresem poczty elektronicznej absolwenta, co w pozytywny sposób ma wpłynąć na możliwość utrzymywania bieżącego kontaktu z absolwentem.
Zmiany Statutu i Regulaminu Studiów dostępne na stronie internetowej [Art.35 ust.3 i 3a]
Przepis w nowym brzmieniu modyfikuje ust. 3 wyłączając z katalogu uchwał podlegających przekazaniu ministrowi nadzorującemu uczelnię uchwał w sprawie przyjęcia lub zmiany statutu, przyjęcia lub zmiany regulaminu studiów lub studiów doktoranckich, zasad i trybu przyjmowania na studia i studia doktoranckie. W tym zakresie wprowadza się w ust. 3a mechanizm polegający na zamieszczaniu uchwały na stronie internetowej uczelni, z jednoczesnym wskazaniem terminów zamieszczenia tych uchwał. Ma to umożliwić osobom zainteresowanym, w tym studentom, uzyskanie bezpośredniego dostępu do aktualnych przepisów wewnętrznych uczelni dotyczących organizacji kształcenia.
Zniesienie oceny instytucjonalnej dokonywanej przez PKA [art. 48a ust. 4]
Nowelizacja uchyla art. 48a ust.4, który przewidywał możliwość oceny działalności podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni, w tym oceny jakości kształcenia na prowadzonych przez nią studiach trzeciego stopnia i studiach podyplomowych ( ocena instytucjonalna ). Na mocy znowelizowanej ustawy Polska Komisja Akredytacyjna będzie mogła dokonać jedynie oceny jakości kształcenia na kierunkach studiów ( ocena programowa).
Opłata rekrutacyjna na studia [art. 98 ust. 2]
Uwaga: Przepis wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.
Aktualnie przepis ten stanowi, że minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego ustala na rok akademicki, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysokość opłaty za postępowanie związane z przyjęciem na studia, uwzględniając specyfikę kierunków studiów, w tym konieczność przeprowadzenia testów sprawdzających uzdolnienia artystyczne lub sprawność fizyczną kandydata. Powyższe skutkuje tym, że minister wydaje rozporządzenie regulujące tę materię co roku. Ustawa przewiduje odstąpienie od tej reguły na rzecz rozwiązania bardziej elastycznego, tj. niezawierającego zobowiązania do corocznego ustalania opłaty.
Ocena nauczycieli akademickich przez studentów [art. 132 ust. 2]
Zmiana odnosi się do materii ocen okresowych nauczycieli akademickich ujednolicając uregulowania i częstotliwość dokonywania oceny okresowej. W obecnym stanie prawnym oceny takiej dokonuje się nie rzadziej niż raz na dwa lata. Nowelizacja stanowi natomiast, że podmiot wskazany w statucie uczelni dokonuje oceny nauczyciela akademickiego, nie rzadziej niż raz na cztery lata lub na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej, w której nauczyciel akademicki jest zatrudniony.
W obrębie ust. 3 zmodyfikowano również ocenę nauczycieli akademickich dokonywaną przez studentów i doktorantów. W aktualnym stanie prawnym jest ona dokonywana po zakończeniu każdego cyklu zajęć dydaktycznych, co bywa interpretowane jako konieczność wszczynania procedury oceny po każdym semestrze. Zmiana przewiduje, że ocena ta będzie dokonywana co najmniej raz w roku akademickim.
Przeniesienie punktów ECTS zdobytych przez studenta [art. 165 ust. 2]
Zmiana modyfikuje sposób przenoszenia i uznawania zajęć zaliczonych przez studenta w jednostce organizacyjnej uczelni macierzystej lub w innej uczelni w tym zagranicznej. Przepis w nowym brzmieniu określa, że studentowi przenoszącemu zajęcia zaliczone w innej uczelni niż macierzysta, przypisuje się taką liczbę punktów ECTS, jaka jest przypisana efektom kształcenia uzyskiwanym w wyniku realizacji odpowiednich zajęć i praktyk w jednostce przyjmującej, a nie jak do tej pory w uczelni macierzystej.
Składanie oświadczeń o studiach na innych kierunkach [art. 169 ust. 1a]
Przepis w nowym brzmieniu znosi obowiązek złożenia przez kandydata na studia stacjonarne w uczelni publicznej oraz studenta przenoszącego się z innej uczelni oświadczenia o ukończeniu lub kontynuowaniu studiów na innym kierunku studiów stacjonarnych w uczelni publicznej.
Szkolenia z zakresu praw i obowiązków studenta [art. 170 ust. 3]
Uwaga: Przepis wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.
Zmiana ma na celu doprecyzowanie zakresu zadań samorządu studenckiego i Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej. Aktualnie przepis ten stanowi, że szkolenia w zakresie praw i obowiązków studenta prowadzi Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej w porozumieniu z samorządem studenckim uczelni. Nowe brzmienie tej regulacji określa, że szkolenia prowadzi samorząd studencki uczelni we współpracy z Parlamentem Studentów Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast zadaniem Parlamentu Studentów RP będzie zapewnianie przedstawicielom samorządów studenckich przygotowania do prowadzenia szkoleń oraz podejmowanie działań promocyjnych dotyczących praw i obowiązków studenta. Projektowana regulacja ma na celu uporządkowanie procesu prowadzenia szkoleń i przypisanie jednoznacznej odpowiedzialności za poszczególne jego etapy.
Zmiany w podziale Funduszu Pomocy Materialnej dla studentów [art. 174 ust. 4]
Uwaga: Przepis wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.
Zmiana uelastycznia podział funduszu pomocy materialnej poprzez możliwość zwiększenia środków na stypendia rektora dla najlepszych studentów. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu uczelnia będzie mogła przeznaczyć na stypendia rektora dla najlepszych studentów nie więcej niż 60% wszystkich środków przeznaczonych łącznie na stypendia rektora dla najlepszych studentów, stypendia socjalne oraz zapomogi. Obecnie granica ta wynosi 40%.
Stypendium socjalne dla studentów [art. 179 ust. 6]
Zmiana zakłada stworzenie dodatkowej przesłanki umożliwiającej otrzymanie przez studenta stypendium socjalnego bez wykazywania dochodów osób bliskich (rodziców, opiekunów lub dzieci), tj. przesłanki odnoszącej się do przebywania w pieczy zastępczej w dniu osiągnięcia pełnoletności. Uzasadnieniem tej regulacji jest potrzeba stworzenia ułatwień w zakresie udzielania pomocy materialnej studentom, którzy pozostawali w pieczy zastępczej i w związku z tym nie utrzymują kontaktów z rodzicami.
Stypendium Rektora dla studentów pierwszego roku [art. 181 ust. 1a]
Zmiana zakłada umożliwienie przyznawania stypendium rektora studentom pierwszego roku studiów będącym laureatami lub finalistami olimpiad, niezależnie od tego czy profil olimpiady jest zgodny z obszarem wiedzy, do którego został przyporządkowany kierunek studiów.